Dış mekan aydınlatmalarının amacı;
- Önemli noktalar, landmarklar, peyzaj içerisindeki dolaşım ve aktivite alanlarının aydınlatılması,
- Yayalar ve araçlar için güvenli hareket olanağının sağlanması,
- Saha içerisinde göze çarpan görünümlerin, gece kullanımlarının teşvik edilerek, yeterli aydınlatma ile vurgulanmasıdır.
Bir dış mekanda aydınlatma kompozisyonunun oluşturabilmesi için öncelikle gece görünmesi gereken ve arzulanan bütün öğelerin tanımlanması ile işe başlanmalıdır. Ardından ışık şiddetleri, aydınlık düzeyleri ve aydınlatma teknikleri kullanılarak bu öğelerin aydınlatma kompozisyonlarının nasıl olacağı planlanmalıdır. Doğru, muntazam ve yeterli aydınlatma ile açık alanların gece kullanımları teşvik edilerek, bu alanlar kullanıcılar için daha güvenli hale getirilebilirler. Dış mekan aydınlatmalarında, güvenlik ve estetik konuları iki önemli faktördür. Projelerde bazen bunlardan birisi daha fazla öneme sahip olabilir. Ancak mümkün olan her yerde, estetik ve güvenliğin bir arada düşünülmesi gerekir. Aydınlatma tasarımında en önemli olan, en uygun aydınlık düzeyini sağlayacak ışık kaynağının seçilebilmesidir. Peyzaj aydınlatmasında kullanılan ışık kaynağı, görsel etkiyi oluşturan lambadır. Lambalar; ışık yayma, mum gücü, fiziksel boyutu ve şekli, renk niteliği ve enerji etkinliği- watt başına düşen lümen miktarı- gibi özellikleri ile değerlendirilebilirler. Peyzaj aydınlatmasında mum gücü, armatür boyutu, düşük wattlı lambaların bulunabilirliği, değişik ışık yayma ve elektrik güçlerine sahip lambaların varlığı ve renk niteliği, enerji etkinliğinden daha önemlidir.
Aydınlatmalarında kullanılan armatürlerin ışık yönleri, kompozisyonlarda derinliği etkiledikleri gibi, dokuların vurgulanması bakımından da etkili olurlar. Tasarım içerisinde ışığın yön ve niteliğinin etkisi beraber görülür. Şöyle ki;
- Önden aydınlatma, bir objenin detaylarını gösterir ve çarpıcı bir etkiye sahiptir. Bu tip aydınlatma şekiller oluşturan gölgeleri yok ettiğinden objenin görünümünü donuklaştırır.
- Arkadan aydınlatma, dokuyu zayıflatıp, detayları yok ederken objenin şeklini göstererek aşırı kontrast meydana getirir.
- Yandan aydınlatma, dokuyu güçlendirir ve kuvvetli gölgelerin oluşmasına neden olur.
Bu üç yönden aydınlatmanın bir kombinasyonunun uygulanması, ayrı ayrı her birisinin üstünlüklerini bir araya getirir ve objelerin ya da bütün kompozisyonun daha doğal görünmesini sağlar. Bir ağacın aydınlatılmasında, önden aydınlatma detayları gösterecek, arkadan aydınlatma formu vurgulayacak ve görünüme üç boyutluluk katacak, yandan aydınlatma ise dokunun vurgulanması suretiyle ilginç gövde özelliklerini ortaya çıkaracaktır.
Dış mekan aydınlatmalarında kullanılan pek çok farklı aydınlatma tekniği vardır. Aydınlatmada en iyi etki ışık kaynağının gizlenmesi ile sağlanır. Bu tekniklerin tek tek yada bir arada kullanımları ile kullanıcılar için oldukça etkileyici tasarımlar oluşturulabilir. Dış mekan aydınlatmalarında kullanılan aydınlatma tekniklerini; yukarıdan aşağı doğru aydınlatma, aşağıdan yukarıya doğru aydınlatma, doku aydınlatması, yıkama tekniği, çapraz aydınlatma, vurgu aydınlatması, spot aydınlatması, ayna etkisi aydınlatması, siluet aydınlatması, gölgeleme aydınlatması, ay ışığı aydınlatması, çevresel aydınlatma, merdiven aydınlatması şeklinde sıralayabiliriz.